De commerciele netwerkdienst CompuServe belooft de wereldwijde censuur van Internet-discussiegroepen deze week te stoppen. Alleen abonnee`s in Duitsland blijven voorlopig verstoken van de ruim tweehonderd Internet-discussiegroepen die op de een of andere manier over sex of homosexualiteit handelen. Door aanpassing van het systeem is de netwerkdienst nu in staat de doorgifte van newsgroups per land te regelen. Gebruikers zouden ook de mogelijkheid hebben op eigen verzoek de toegang ontzegd te krijgen. Dat laatste is weliswaar effectief maar wel erg rigoureus omdat het bedrijf vervolgens de toegang tot elke discussie weigert, ongeacht de inhoud. Een maatregel te vergelijken met het compleet afsluiten van de telefoon om het bellen van 06-lijnen tegen te gaan.
 CompuServe besloot eind december de doorgifte van de discussiegroepen, oftewel newsgroups, aan haar abonnees te staken. Volgens eigen zeggen op bevel van de Duitse autoriteiten omdat in de newsgroups mogelijk verboden pornografische afbeeldingen te vinden zijn maar de bewuste Beierse officier van justitie ontkent ooit een dergelijke opdracht gegeven te hebben.
 De maatregel wekte massale woede op omdat ze gebaseerd was op het principe van collectieve straf. Omdat justitie of CompuServe kennelijk niet in staat zijn te achterhalen welke daders zich schuldig maken aan misdrijven wordt de hele groep waar de verdachten zich mogelijk in op houden, gestraft.
 Voor wat betreft de daadwerkelijke verspreiding van verboden pornografisch materiaal was het slechts een doekje voor het bloeden. De circulatie van informatie via Internet valt namelijk niet tegen te gaan. CompuServe-gebruikers die toch toegang willen hebben tot verbannen informatie kunnen die ondanks de gestaakte doorgifte nog steeds bemachtigen.
 Anders dan bij de homepages op het World Wide Web, waarbij informatie op een vaste plek staat opgeslagen, circuleren de berichten in newsgroups via een soort estafette vrij over het net en zelfs daarbuiten. Deze uitwisseling wordt Usenet genoemd. Usenet-berichten worden verspreid en verzameld door onafhankelijke computersystemen. Het overgrote deel van die systemen is alleen toegankelijk voor de eigen abonnees van het bewuste systeem maar er zijn ook zogeheten `open servers`, openbare verzamelsystemen waar iedere Internet-gebruiker bij kan komen. Dat is handig omdat vanwege capaciteitsproblemen geen enkele provider in staat is alle newsgroups door te geven. Wie een discussie wil volgen die niet door de eigen provider wordt doorgegeven, kan via een soort u-bocht zijn toevlucht nemen tot een open server .

 Een andere methode is het starten van een nieuwe newsgroup, een handeling die in principe iedere gebruiker kan verrichten. Aangezien niemand in staat is de inhoud van de naar schatting twintigduizend newsgroups te controleren, kan een aan sex gewijde newsgroup rustig aan de aandacht van de censoren ontsnappen als de naam er niet expliciet naar verwijst. Tekenend is in dit geval dat CompuServe bij haar poging homosexualiteit als onderwerp uit te bannen een van de drukste discussies aangaande dit onderwerp, de newsgroup alt.motss, over het hoofd zag. Kennelijk wisten ze niet dat motss staat voor members of the same sex.
 De ongrijpbaarheid van newsgroups wordt duidelijk bewezen door de groepen die gericht zijn op de uitwisseling van illegale software, in het Internet jargon warez genoemd. Keer op keer worden pogingen ondernomen dergelijke uitwisselingen tegen te gaan, alleen al omdat ze vanwege de enorme hoeveelheden data die er verspreid worden de netwerken extreem zwaar belasten, maar steeds duiken ze weer op.

 Zelfs als de censuur op newsgroups volledig zou slagen dan nog zijn er andere mogelijkheden. Zo is er het verschijnsel mailing-list waarbij de deelnemers discussieren via email. Elke bijdrage wordt daarbij automatisch onder alle deelnemers verspreid. Een dergelijk systeem is eveneens openbaar maar alleen te controleren door de inhoud van de persoonlijke correspondentie per gebruiker `af te luisteren`, een maatregel waar slechts weinigen gecharmeerd van zullen zijn. Mocht niettemin zelfs tot een dergelijk maatregel besloten worden dan is er nog het middel cryptografie. Met behulp daarmee kunnen Internet-gebruikers hun correspondentie absoluut ontoegankelijk voor onbevoegden maken. Pogingen van overheden om deze techniek te verbieden zijn tot nu toe weinig succesvol geweest omdat een dergelijk verbod meer schade aanricht dan profijt biedt.
 Tot slot is er nog de mogelijkheid om omstreden informatie aan te bieden via geheime lokaties. De hoeveelheid opslagruimte die via Internet beschikbaar is, is groter en onoverzichtelijker dan een gemiddeld tropisch regenwoud. Zelfs een digitale politiestaat kan daar weinig tegen beginnen.

Francisco van Jole

NB: Deze tekst bestaat uit ongecorrigeerde kopij en is eigendom van Francisco van Jole. Er is geen enkele garantie dat tekst en publikatiedatum overeenstemmen met de gedrukte versie. Gedrukte artikelen zijn op te vragen bij de documentatiedienst van de Volkskrant. Verdere verspreiding of gebruik niet toegestaan zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de auteur.

Home